Direksiyon Kendini Nasıl Toplar?
Direksiyon Kendini Nasıl Toplar?
Hepimiz viraj alırken direksiyonu döndürdükten sonra yolun düz olmasıyla direksiyonun kendiliğinden orijinal noktasına dönmeye çalıştığını görürüz. Hatta bunu hızınız yavaşken ve keskin dönüşler yaparken çok daha fazla anlayabilirsiniz. Çoğu sürücü direksiyonu yeniden toplamakla uğraşmaz ve direkt direksiyonu bile bırakabilir. Aynı zamanda drift yapan sürücüler de bu şekilde kullanır. Bu yüzden direksiyonla olan bağlantısı çok daha azdır.
Direksiyon Sistemi
Direksiyon toplaması için mekanizma ya da fazladan bir motor gerektirecek özel bir sistemi yoktur. Markaların bir kısmının daha fazla bir etki yaratmasını destekleyen şey ise direksiyon sisteminin şeklidir. Ne olursa olsun (elektrikli, mekanik, hidrolik) mekanik şeklinde tekerlere bağlıdır ve bazı şekil açılar var en bilineni ise kamber açısıdır. Görüntüsü için de kullanılan bu açı lastiklerin içeri kısma ne kadar baktığını da gösterir. Fakat direksiyonun tekrar eski haline gelmesi kaster açısıyla sağlanır.
Eski nesil Mercedeslerde dönüşlerde daha çok fark edilen lastik eğimi motosikletler için de çokça fark edilir.
Peki neden bu lastik bu kadar yamuk duruyor?
Bunun nedeni kaster açısından dolayıdır. Lastik doğrudan yere dik halde dönemeyip eğimli dönmesi gerektiğinden bu açıyı alır. Pozitif kaster dönme ekseni lastiğin önüne gidiyorsa, negatif kaster ise aksi durumda bilinen terimlerdir. Genelde araçlarda pozitif kasterler bulunur. Viraj döndüğünüz zaman lastiklerin üzerinde yanal bir kuvvetin oluştuğunu hissedebilirsiniz. Araç sola dönüş yapıyorsa sağa kayarız, sağa dönüyorsa aksi yönde hareket ederiz ve yanal kuvvette lastikleri etkiler. Kaster açısı sayesinde lastikle dönüş hareketinin farklılığından ötürü lastiğin üzerine binen ağırlık bu dönüş hareketinde bir kuvvet oluşturur.
Sarhoş tekerlek nedir?
Kapı kolundaki gibi dönüş hizasından basarsanız kapı kolunu çeviremezsiniz. Fakat uzak bir mesafeden basarsanız dönecektir. Bu tekerlek için de aynı durum geçerlidir yani dönme ekseni haricinde güç uyguladığınızda lastik kendi kendine dönmek isteyecektir. Bu kuvvet sayesinde direksiyona müdahale etmediğinizde dönmesinin nedeni budur. Yanal kuvvet, araç dönüşünde lastiklere bindiğinden dolayı dönmeyi sağlayacaktır. Kaster açısı, tekerlekli koltuklarda, alışveriş arabalarında vs. kullanılır yani sadece araçlara özgü bir sistem değildir. Araçları, alışveriş arabaları gibi aletleri nereye götürürsek tekerlekler de o istikamete doğru ilerleyeceğinden dolayı bu tekerleklere sarhoş lastiği denir.
Peki otomobillerde neden bu açıyı kullanıyoruz diye sorarsak otomobilin stabilitesini arttırır cevabına ulaşırız. Eğer bu açı olmasaydı direksiyona küçük bir kuvvet uyguladığınızda çok hızlı bir şekilde yön değiştirerek tepki verebilirdi.
Stabiliteyi arttıran bu açı artık başka bir nedenle daha kullanılır. Bu da ilerleyen teknoloji sayesinde artık otomobiller elektrikli direksiyona dönmesiyle beraber hidrolik direksiyondaki o hissiyat kaybolmasına neden olmuştur.
Yol Hissiyatı
Elektrik motorları kendiliğinden güç uyguladığından yoldan gelecek hissiyatı da engelliyor. Bunu önlemek için çok daha büyük kaster açıları kullanılıyor. Böylece tekerlek daha çok direnç göstereceğinden dolayı o hissiyat direksiyon elinizdeyken oluşur. Özellikle Mazda bu hissiyatı arttırmaya çalışıyorlar. Mazda kaster açısını standart otomobillere kıyasla çok daha vermesi, elektrikli direksiyona geçerken hissiyat kaybını daha da azaltır.
Önden çeker araç motordan iletilen tork ön lastiklere aktarılıyor ve bu lastikler üzerinde doğrusal kuvvette vardır. Buna ayrı olarak virajlarda yanal kuvvette gelir. Virajlarda gaza biraz daha yüklenirseniz lastik de doğrusal kuvvet çok ise bu etkiyi yok edebilir. Kaster açısının yani dönme ekseninin eğikliğine kıyasla oluşan güç ters bir tarafa moment uygulayabilir ve önceden yanal kuvvetten oluşan döndürme efektini sıfırlayabilir.
Belki fark etmişsinizdir virajlarda gaza biraz daha yüklendiğinizde direksiyon kırdığınız yerde durur ve kendini toplamaz. Lastiklere yanal kuvvetten gelen momente doğrusal kuvvetten gelen moment aynı olduğundan kendiniz direksiyonu düzeltmeniz gerekir.
Son Eklenen Yazılar
Blog Ara
